In 2016 heeft het IHC veel mooie educatieve projecten gerealiseerd en prachtige (wissel)tentoonstellingen gemaakt. Het IHC bracht zowel via reeds bestaande lesmaterialen en concepten – zoals De Wereld Express en het speciaal voor basisschoolleerlingen stripboek ‘De terugkeer’ – als via nieuw ontwikkelde educatief materiaal de Indische geschiedenis onder de aandacht in het landelijk onderwijs.
"Het blijft belangrijk om de Indische geschiedenis onder de aandacht te brengen. Het IHC streeft ernaar om in het educatief materiaal vanuit meerdere perspectieven te belichten om zo de diversiteit aan verhalen te waarborgen voor de toekomst."- Ardjuna Candotti, Educatie & Tentoonstellingen
Het verhaal van Indië
• vaste tentoonstelling • vanaf 2010 • 39.500 bezoekers • diverse educatieve materialen & projecten • speciale rondleidingen • samenwerkingen
‘Het verhaal van Indië’, een samenwerking tussen het IHC en Museum Bronbeek op initiatief van IHC, is sinds 2010 op landgoed Bronbeek in Arnhem te bezichtigen. Het is een nationale overzichtstentoonstelling die het verhaal vertelt over de Nederlandse aanwezigheid in Indië vanaf 1596, met de nadruk op de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de nasleep daarvan.
In 2016 bezochten 39.500 mensen ‘Het verhaal van Indië’, een toename van 10% ten opzichte van 2015. Om de Indische geschiedenis onder de aandacht te blijven brengen, nodigt het IHC regelmatig partijen uit voor speciale rondleidingen.
Een greep:
2 juni 2016: De Indonesische ambassadeur I Gusti Agung Wesaka Puja en twee stafleden bezoeken ‘Het verhaal van Indië’. De ambassadeur zegt de Engelse editie van het door het IHC ontwikkelde stripboek ‘De terugkeer’ met plezier gelezen te hebben. Hij heeft hierdoor veel opgestoken over de gedeelde geschiedenis van Nederland en Indonesië. In 2016 kwam ook een Franstalige versie van ‘De terugkeer’ uit.
3 juni 2016: De Aziëdesk van het ministerie van Buitenlandse Zaken krijgt een rondleiding van Margaret Leidelmeijer, waarbij zij vertelt over de totstandkoming van de tentoonstelling ‘Het verhaal van Indië’.
18 & 19 oktober 2016: Studenten van het Honours Programma Politieke Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen en studenten van de lerarenopleiding geschiedenis Hogeschool Arnhem Nijmegen bezoeken ‘Het verhaal van Indië’ om uit te wisselen hoe Indië onderdeel kan zijn in het onderwijs en hoe toekomstige samenwerking te versterken.
‘Dromen van vrijheid’
• opening 4 februari 2016 • 5 februari - 5 mei • educatief materiaal & 30 gastlessen • bezoekersactiviteit: workshop vliegers maken •
Het verschijnen van het jeugdboek ‘Dromen van vrijheid’ van Lieke van Duin en Truus Huizenga was de aanleiding voor de tentoonstelling ‘Dromen van Vrijheid’ op Bronbeek. In deze tentoonstelling stond de belevenis van het kind centraal: hoe was het om als kind in een Japans interneringskamp gevangen te zijn? Via persoonlijke voorwerpen als knuffels, poppen, spelletjes, receptenboeken, geïmproviseerde kleding, tekeningen, dagboeken en geborduurd textiel kregen bezoekers een beeld.
‘WieWatWaarIndië’
• opening 6 april • 10 april - 29 mei • 1 kunstenares, 40 tekeningen • educatief materiaal & Junior conservatorenklas • schoolbezoek groep 7 & 8 • 1 stopmotion animatiefilmpje •
In 40 tekeningen geïnspireerd op historische gebeurtenissen verbeeldde kunstenares Linda de Wit de Indische geschiedenis. Samen vormden die de familietentoonstelling ‘WieWatWaarIndië’, die zich met name richtte op families met kinderen in de leeftijd van 9-12 jaar. Via een familieroute in de vorm van een uitklapper met vragen en opdrachten, werd hen het verhaal van Indië uitgelegd. Ook lagereschoolleerlingen bezochten de expo, en maakten naar aanleiding van hun indrukken stopmotion animatiefilmpjes over waarden als vrijheid, respect en familie.
‘Over Zee. Met de boot naar een nieuw thuis’
• opening 9 juni • 10 juni tot 31 december • verlengd naar 2017 • 15 portretten van Indische en Molukse ‘repatrianten’ • 2 korte films • educatiemateriaal • publieksparticipatie • media aandacht op Omroep Max en in De Maand van de Geschiedenis • randprogrammering: speciale rondleiding Moesson-lezers & Indische Salon Over Zee
De levensverhalen van 15 Indische Nederlanders en Molukkers die tussen 1946 en 1969 als kind of jongvolwassene vanuit Indonesië de overtocht naar Nederland maakten, vormden de rode draad door de tentoonstelling ‘Over Zee’. De tentoonstelling schetste niet alleen een beeld van het leven aan boord, maar ook van het vertrek uit Indië/Indonesië en de aankomst in Nederland. De portretten, gemaakt door fotograaf Corné Sparidaens en illustrator Machtelt de Vries, gaven een gezicht aan een deel van het verhaal van de zogeheten repatriëring. Een begrip dat niet voor iedereen een terugkeer naar het vaderland betekende, maar een reis naar een onbekend, nog te creëren thuis.
'‘Over Zee’ op Bronbeek had een heel bijzondere uitwerking, en deed ons publiek veel meer dan we vooraf hadden kunnen bedenken. Hele families bezochten samen de tentoonstelling en stonden stil bij hun eigen familiegeschiedenis.'- Yvonne van Genugten, directeur IHC
Het IHC had naar aanleiding van ‘Over Zee’ ook een uitgebreide complementaire programmering. Zo organiseerden we samen met het Moluks Historisch Museum een Indische Salon, waarin zowel geportretteerden als volgende generaties aan het woord kwamen over wat deze periode voor hen betekende en betekent.
'Mensen herkenden zich in de verhalen die verteld werden en deelden hun eigen ervaringen. Zoals Ernst Kraft van Ermel, die de tentoonstelling bezocht en zowel tijdens een Indische Salon als in een door het IHC geproduceerde video vertelde hoe hij als kleine jongen verstopt in een koffer als verstekeling op de boot vanuit Indonesië naar Nederland kwam. Dat mensen naar voren stappen en vertellen over wat zij hebben meegemaakt, is precies wat wij als IHC poberen te bereiken. Zo kunnen verhalen vastgelegd en gedeeld worden voor de toekomst.’ -Ardjuna Candotti, Educatie & Tentoonstellingen
Moesson-lezers konden deelnemen aan een speciale rondleiding door de tentoonstelling ‘Over Zee’, verzorgd door historica Margaret Leidelmeijer. De bijeenkomst stond in het teken van het delen van verhalen; enkele geportretteerden waren aanwezig om te vertellen over het leven aan boord, aanwezigen werden ook uitgenodigd hun persoonlijke ervaringen te delen.
‘Twijfelindo’s. Gezichten van Nederland’
• 17 augustus-17 oktober • expo met 12 portretten • 1 boek • 1 after movie • ism 4 en 5 Mei Comité Amsterdam Zuidoost en Gemeente Amsterdam
Fotograaf Armando Ello portretteerde voor zijn project ‘Twijfelindo’s’ mensen met een Indische achtergrond van wie je niet direct kunt zien dat zij Indisch zijn, of die zich afvragen wat hun Indisch-zijn voor hen betekent. De foto’s met bijbehorende interviews waarin de fotograaf de geportretteerden bevraagt over hun Indische identiteit, werden gebundeld in een boek. Twaalf portretten waren te zien in de expositie Twijfelindo's. Gezichten van Nederland in het Stadhuis/Stopera van Amsterdam. De lokatie maakte dat de tentoonstelling toegankelijk was voor en onder de aandacht kwam van een breed publiek.
‘Iedere generatie is op zijn of haar eigen manier bezig met de betekenis van de Indische geschiedenis. Het laat zien dat het niet tot het verleden behoort. Er zijn prachtige initiatieven en projecten, die zowel de verbondenheid van de jongere generaties met hun geschiedenis tonen als ook een breed publiek kunnen aanspreken en een gesprek teweeg kunnen brengen.' - Ardjuna Candotti, Educatie en Tentoonstellingen
'Thuis is ver weg'
In het kader van het project ‘Thuis is ver weg’, ontwikkelde het IHC in samenwerking met de NOS en diverse andere samenwerkingspartners twee onderwijsformats waarbij leerlingen aan de hand van filmclips uit de NOS-documentaire ‘De oorlog van acteur Eric Schneider’ leren over de geschiedenis van Nederlands-Indië. Het lesmateriaal bestaat uit clips (fragmenten), aanvullende filmbronnen en opdrachten. De leerlingen verdiepen zich aan de hand van het familieverhaal van Schneider, die als 8-jarige jongen in een kamp werd geïnterneerd, in de Indische geschiedenis. Zeventig jaar later bezoeken zijn zoons in Indonesië plekken uit hun vaders jeugd. Ook gaan de leerlingen bij zichzelf na welke rol familieverhalen spelen in hun eigen gezin.
'Quiz - Missie Nederlands-Indië'
In samenwerking met Squla, dat gespecialiseerd is in online leren, werden voor leerlingen uit groep 7 en 8 van de basisschool een ‘Missie Nederlands-Indië’ met online quizvragen en games gelanceerd op de Squla website, die goed werden bezocht en gespeeld. De quiz die in april 2016 werd gelanceerd is inmiddels meer dan 1000 keer uitgespeeld. Naar aanleiding van de ‘Missie Nederlands-Indië’ wordt in 2017 een handleiding voor docenten met aanvullende lessuggesties ontwikkeld.
